01. Zaburzenia procesów uczenia się 

Zespół specyficznych trudności w pisaniu i czytaniu (dysleksja, dysgrafia), w uczeniu się matematyki (dyskalkulia), trudności z koncentracją uwagi towarzyszące ADHD. EEG Biofeedback wpływa na usprawnienie procesów poznawczych, a co za tym idzie skutkuje polepszeniem wyników w nauce. Specyficzne zaburzenia rozwoju umiejętności szkolnych – etiologia nie jest znana, prawdopodobnie znaczącą rolę odgrywają czynniki biologiczne związane z dojrzewaniem ośrodkowego układu nerwowego, które pozostają w interakcji z czynnikami związanymi z samym procesem nauczania i mniejszym stopniu z czynnikami psychologicznymi i rodzinnymi. Czynniki rodzinne mogą wzmacniać i utrwalać istniejące zaburzenia. 

Do zaburzeń tych należą: 

• specyficzne zaburzenia czytania 
• specyficzne zaburzenie analizy dźwiękowo-literowej 
• specyficzne zaburzenia umiejętności arytmetycznych 
• mieszane zaburzenia umiejętności szkolnych 

Wśród kryteriów diagnostycznych wyróżnia się: 

• pojawienie się istotnych zaburzeń czytania, analizy dźwiękowo-literowej i umiejętności arytmetycznych 
• charakter rozwojowy zaburzenia – obecność od początku nauki szkolnej (istotny wywiad dotyczący postępów w nauce) 
• brak czynników mogących w wystarczający sposób wyjaśnić trudności szkolne (np. proces edukacji) 
• nie wynikają bezpośrednio z zaburzeń wzroku lub słuchu, nie są czynnikiem upośledzenia umysłowego. 

W postępowaniu dużą rolę spełniają oddziaływania reedukacyjne. Treningi EEG Biofeedback usprawniając pracę mózgu, polepszają procesy poznawcze, takie jak: 

• pamięć – Biofeedback powoduje przyspieszenie procesów zapamiętywania, co przekłada się na szybszą i efektywniejszą naukę. 
• uwaga – Biofeedback usprawnia uwagę poprzez wzmocnienie koncentracji uwagi – efektywniejsze skupienie, ześrodkowanie i skierowanie uwagi na określony przedmiot czy wydarzenie, co u osób z deficytami w tym zakresie skutkować będzie dłuższym skoncentrowaniem uwagi na jednym obiekcie. Wspomaga również podzielność uwagi. 
• Percepcja (spostrzeganie) – Biofeedback przyspiesza procesy rozpoznawania i różnicowania bodźców docierających z otoczenia. 

Treningi EEG Biofeedback owocują poprawą procesu uczenia się, zmniejszeniem ilości popełnianych błędów w procesie uczenia się, a co za tym idzie skutkuje polepszeniem wyników w nauce. Ponadto wpływają pozytywnie na samoocenę. Dziecko odzyskuje wiarę w siebie, w swoje możliwości. Zwiększa się wytrwałość i motywacja do nauki. 

02. Zaburzenia zachowania u dzieci i młodzieży 

Spektrum zachowań niedostosowanych społecznie, agresja, problemy z adaptacją w grupie. Są czynnikiem ryzyka m.in. uzależnień, depresji. Biofeedback wpływa na zmniejszenie napięcia, pomaga w rozwinięciu kontroli emocjonalnej, a więc także zmniejsza częstotliwość wybuchów złości. Zaburzenia zachowania stanowią powtarzające się i utrwalone wzorce zachowań dyssocjalnych, agresywnych lub buntowniczych. Mogą doprowadzić do przekroczeń norm społecznych i oczekiwań dla danego wieku. Przejawy to m.in.: 

• agresja fizyczna 
• inicjowanie bójek 
• okrucieństwo wobec młodszych lub zwierząt 
• niszczenie własnej lub cudzej własności 
• kłamstwa 
• zachowania autodestrukcyjne 
• nadużywanie substancji psychoaktywnych 

Bardzo często towarzyszą tym objawom zaburzenia emocjonalne: obniżony nastrój, obniżona samoocena, lęk. Kontakt z dzieckiem lub nastolatkiem jest utrudniony. 

Postępowanie uzależnione jest od nasilenia objawów oraz związanych z nimi trudności w funkcjonowaniu w domu, szkole. Często stosuje się socjoterapię i/lub psychoterapię. Metoda EEG Biofeedback jest metodą kierowaną na objawy. W przypadku zaburzeń w zachowaniu jest w stanie zwiększyć kontrolę nad zachowaniem, a więc zmniejszyć impulsywność i wybuchy złości. Poprawia samoocenę, a więc również wiarę w siebie, a to może się przełożyć lepsze kontakty z rówieśnikami i akceptację w grupie. 

Istotne jest nawiązanie prawidłowego kontaktu terapeutycznego i wzbudzenie zainteresowania treningami oraz motywacji do pracy. 

03. Zaburzenia mowy 

Dyzartria 

Dyzartria jest zaburzeniem mowy powstałym na skutek uszkodzenia mięśni i/lub nerwów biorących udział w procesie komunikacji, czyli twarzy, języka, ust, podniebienia, krtani, oddechowych. 

Dysfunkcja może być spowodowana udarem, urazem czaszkowo-mózgowym, chorobą neurodegeneracyjną, guzem mózgu, stwardnieniem rozsianym, miażdżycą naczyń mózgowych, zatruciem toksynami. 

W zależności od rodzaju dyzartrii mowa może być niewyraźna, zbyt wolna lub szybka, mogą występować zaburzenia natężenia głosu (mowa zbyt cicha lub całkowicie niesłyszalna) i/lub rezonansu (mowa nosowa). 

Problemy z oddychaniem mogą uniemożliwić wymówienie pełnego zdania na jednym oddechu, co powoduje przerywanie fraz, zaburzenia rytmu, intonacji i akcentu. W najcięższych przypadkach mowa jest całkowicie niezrozumiała, co wywołuje frustrację ze strony Pacjenta i jego słuchaczy. W terapii logopedycznej konieczne jest postawienie właściwej diagnozy, która odpowiednio ukierunkuje metody interwencji. 

Program terapii może zawierać trening oddechu, ćwiczenia fonacyjne, rezonansowe i artykulacyjne. 

Apraksja mowy 

Apraksja mowy jest zaburzeniem, które uniemożliwia wykonywanie celowych, precyzyjnych ruchów artykulacyjnych przy jednoczesnym braku ograniczeń fizycznych. 

Najczęstszymi przyczynami apraksji mowy są udary, guzy mózgu, urazy czaszkowo-mózgowe. W zależności od nasilenia zaburzenia, apraksja mowy może objawiać się jako sporadyczne przestawianie dźwięków i sylab w wyrazach, uciążliwe próby ‘natrafienia na dźwięk’, niekonsekwentnie realizowane głoski, a w wyjątkowo ciężkich przypadkach całkowitą niezdolność do komunikowania się za pomocą mowy. Brak możliwości komunikacji ustnej stanowi wielki problem i jest źródłem frustracji, stresu i wycofania z życia społecznego. Terapia logopedyczna apraksji mowy jest zazwyczaj bardzo intensywna, wymaga systematyczności i motywacji. 

Jąkanie 

Jąkanie jest zaburzeniem płynności mowy, które może wystąpić podczas rozwoju dziecka (tzw. jąkanie rozwojowe) lub na skutek uszkodzenia układu nerwowego (tzw. jąkanie nabyte, neurogeniczne). Jąkanie występuje w różnych postaciach i nasileniu. Objawy obejmują sporadyczne powtarzanie pojedynczych głosek, sylab, wyrazów oraz ich przeciąganie. Niezamierzone przerywanie wypowiedzi może powodować tzw. bloki, podczas których osoba jąkająca się ma trudności z płynnym przejściem od jednego dźwięku do drugiego. 

W trudniejszych przypadkach pojawiają się patologiczne nawyki kompensacyjne w postaci współistniejących tików nerwowych oraz ruchów mięśni twarzy, głowy, rąk. Zaburzenia płynności mowy mogą łączyć się z głębokim strachem przed mówieniem, czyli logofobią. 

Osoby cierpiące na to zaburzenie unikają wszelkiego rodzaju sytuacji wymagających komunikacji werbalnej (np. wyjścia na zakupy, na pocztę, do urzędu). Gdy zaburzenia są poważne a strach przed mową paniczny, osoby jąkające się wycofują się z wszelkich funkcji i kontaktów społecznych, co negatywnie wpływa na jakość ich życia. 

Terapia jąkania wymaga czasu i silnej motywacji ze strony Pacjenta ale jej efekty wynagradzają włożony trud i poświęcenie. 

Praca z logopedą skupia się na kształtowaniu prawidłowego toru oddechowego, koordynacji oddychania, fonacji i artykulacji a w przypadku logofobii również zabiegach stopniowej redukcji lęku oraz oswajania z mową. 

W terapii jąkania pomoce są treningi EEG Biofeedback (w tym przypadku ukierunkowane na usprawnienie pracy ośrodka mowy). Redukcja lęku wraz z usprawnieniem pracy centralnego układu nerwowego przekłada się na zwiększenie płynności mowy. Tym samym u Pacjenta wzrasta pewność siebie i otwartość w stosunku do innych a pośrednio poprawiają się też kontakty interpersonalne.

04. ADHD

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. 

EEG Biofeedback skutkuje zmianami w funkcjonowaniu dziecka (wyciszeniem nadpobudliwości) i zwiększa możliwości koncentracji uwagi, co daje lepsze wyniki w nauce. 

Duża nadpobudliwość dziecka często zaburza funkcjonowanie całej rodziny. Taki stan wymaga wprowadzenia wielu zmian w organizacji życia wewnętrznego rodziny i postaw wszystkich jej członków. 

ADHD – Attention Deficyt Hiperactivity Disorder – zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Zaczyna się wcześnie, zwykle w pierwszych pięciu latach życia, przejawia się nadmierną aktywnością, która widoczna jest zwłaszcza w sytuacjach wymagających spokoju. Dziecko wykonuje nadmiar niepotrzebnych ruchów, wstaje, wierci się, np. w trakcie trwania lekcji. Ponadto obserwuje się wzmożoną gadatliwość i hałaśliwość, ciągłe przerywanie innym dzieciom, trudności w oczekiwaniu na swoją kolej w grach. Zaburzenia uwagi nie pozwalają na kontynuowanie raz rozpoczętego zadania. Uwaga jest łatwo rozpraszana przez bodźce zewnętrzne. 

Na początku terapii dziecku bardzo trudno jest wysiedzieć spokojnie podczas treningu. Również badanie jest dla niego bardzo męczące. Terapeuta prowadzący treningi stara się motywować dziecko do wykonania zadania, często stosuje system nagród. W wyjątkowych sytuacjach na początku terapii obecny jest drugi terapeuta siedzący obok dziecka – próbuje ukierunkować uwagę dziecka na eksponowane gry wideo (czyli przedstawione w postaci graficznej fale mózgowe dziecka). Z treningu na trening dziecko w coraz większym stopniu jest w stanie kontrolować swoją impulsywność, łatwiej przychodzi mu skupienie uwagi. Biofeedback skutkuje zmianami w funkcjonowaniu dziecka (zwiększa się kontrola zachowań co oznacza wyciszenie nadpobudliwości, zmniejszenie impulsywności)i poprawą koncentracji uwagi, co daje lepsze wyniki w nauce. 

05. ADD

Deficyt uwagi. EEG Biofeedback zwiększa możliwości koncentracji uwagi, co daje lepsze wyniki w nauce. 

ADD – attention deficit disorder – ADD odnosi się do osób , które cierpią na deficyt koncentracji uwagi bez zachowań nadpobudliwych i impulsywnych. Mogą występować problemy z rozpoczęciem i kontynuowaniem działania, z przejściem od jednej czynności do drugiej, z wykonaniem zadań zgodnie z instrukcją. Uwaga jest łatwo rozpraszana. Sprawiają wrażenie niedbałych, zapominalskich. Często gubią różne przedmioty. Są mało aktywne, często wydaje się, że nie słuchają tego co się do nich mówi. 

Początkowo na terapii dziecku trudno jest skupić uwagę przez dłuższy czas na grze wideo. Terapeuta posiłkuje się różnymi zagadkami i zadaniami na koncentrację uwagi. Z biegiem trwania terapii czas utrzymania uwagi wydłuża się. Pacjent sam potrafi skupić uwagę, nie potrzebuje zewnętrznej stymulacji. 

06. Autyzm

Skomplikowany zespół upośledzenia rozwoju, którego cechami typowymi są problemy z komunikacją emocjonalną i związkami społecznymi. 

EEG Biofeedback powoduje otwarcie dziecka na świat zewnętrzny, lepszą komunikację. 

Autyzm to poważne całościowe zaburzenie rozwoju dziecka. Obejmuje wiele sfer funkcjonowania dziecka, a przede wszystkim interakcje społeczne, komunikację. Widoczne są zaburzenia w interakcji emocjonalnej i społecznej dziecka z otoczeniem. Komunikacja jest zaburzona na płaszczyźnie werbalnej, niewerbalnej i wyobraźni. Kontakty z otoczeniem są bardzo ubogie, relacje z innymi są upośledzone. Zachowanie dziecka charakteryzują powtarzające się stereotypowe wzorce zachowań. Zwykle autyzm rozpoczyna się przed 3 r.ż. Etiologia nie do końca jest znana, jednak obecnie dominują poglądy od dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego, nadmiernej wrażliwości na bodźce i trudności w ich integracji. 

Autyzm może mieć różne nasilenie. W niektórych przypadkach dziecko nie pozwala się dotknąć, co oznacza utrudnioną początkowo możliwość wykonywania treningów (przyklejenie elektrod). Istotne jest umiejętne podejście terapeuty i współpraca rodziców. Stopniowo dziecko zaczyna się czuć bezpiecznie w nowym otoczeniu i możliwe jest rozpoczęcie treningów. W przypadku autyzmu terapia jest zawsze długotrwała (należy liczyć się z pakietem co najmniej 50 treningów). Skutkuje otwieraniem się dziecka na świat zewnętrzny, lepszą komunikacją, co przekłada się na poprawę relacji z innymi.

07. Syndrom Tourette’a i tiki 

Zaburzenie neurologiczne, które charakteryzuje się przede wszystkim licznymi tikami ruchowymi i werbalnymi. Tiki bardzo często nasilają się pod wpływem stresu. Biofeedback poprzez naukę kontroli działania pewnych grup mięśni oraz zwiększenie odporności na stres może wpłynąć na zmniejszenie częstotliwości tików. 

08. Dziecięce porażenie mózgowe 

Inaczej choroba Little’a. Grupa zaburzeń ruchu i postawy, wynikających z trwałego, niepostępującego uszkodzenia mózgu we wczesnym stadium rozwoju. Objawy to: specyficzne zaburzenia ruchowe (np. ruchy mimowolne), czasem zab. mowy, epilepsja. EEG Biofeedback może pomóc w obniżeniu natężenia ruchów mimowolnych, w zwiększeniu kontroli nad organizmem. 

09. Epilepsja 

Padaczka – choroba o złożonej etiologii, cechuje się występowaniem napadów padaczkowym o rozmaitym obrazie. EEG Biofeedback powoduje podwyższenie progu drgawkowego, a tym samym zmniejsza częstotliwość napadów padaczkowych. 

Napad padaczkowy jest wyrazem przejściowych zaburzeń czynności mózgu. Polegają one na nadmiernych i gwałtownych, samorzutnych wyładowaniach bioelektrycznych w komórkach nerwowych. Biochemiczne przyczyny tych wyładowań to: 

• zaburzenia równowagi pomiędzy neuroprzekaźnikami pobudzającymi i hamującymi 
• obniżony próg pobudliwości neuronów spowodowany np. zaburzeniami elektrolitowymi 
• zaburzenia pracy pompy sodowo – potasowej. 

Udowodnione jest, że terapia EEG Biofeedback ukierunkowana na trening pasma SMR powoduje podwyższenie progu drgawkowego, a tym samy zmniejsza częstotliwość napadów padaczkowych.